Tomar a decisión de incorporar ben unha bomba de calor por aerotermia ou a calefacción de gas natural na casa é unha decisión que ten como factor determinante o custo, pero só é un dos aspectos que se deben ter en conta.
Como funcionan ambos os sistemas
O funcionamento da aerotermia, baseado na bomba de calor e no aire procedente do exterior, é totalmente distinto ao da caldeira de gas, que parte do gas natural como combustible e se xera de forma moi diferente.
Caldeira de gas: como opera e en que escenarios ofrece maior confort.
A calefacción mediante radiadores de gas natural consiste nun sistema que quenta a auga grazas a unha caldeira de condensación. É o sistema máis común en todos os fogares españois: estímase que é o sistema habitual no 37 % dos fogares, o que demostra que é a opción preferida cando se pode escoller o sistema de calefacción.
As vantaxes son múltiples sempre que contemos cunha canalización de gas natural ata o edificio. Realizar a devandita instalación é sinxelo, pero supón dispoñer de gas na nosa zona, contar coas canalizacións correspondentes e dunha instalación receptora no noso fogar (IRI), que debe ser instalada por persoal cualificado e ter as correspondentes certificacións. Porén, se contamos con todos estes factores, instalar un sistema que nos permita quentar a nosa casa mediante gas é relativamente sinxelo, ademais de dispoñer dunha gran rede de instaladores autorizados e ofertas específicas para poder afrontar a instalación da caldeira e os radiadores necesarios. Alén diso, nalgúns casos esa instalación xa virá coa propia casa, ao contrario que as instalacións con aerotermia, que se atopan menos estendidas.
Se tivésemos que enumerar as principais vantaxes deste sistema de calefacción, serían as seguintes:
- Unha calor moito máis homoxénea, estable e confortable que a que proporcionan as bombas de calor por aerotermia, que funcionan de forma máis instantánea, pero non achegan unha calor que perdure.
- Un custo enerxético menor ao ter o gas natural un prezo máis baixo e estable que o da luz, xa que, como veremos, cómpre contar cunha instalación conectada á rede eléctrica.
- Nunha casa de tamaño medio podemos obter un grande aforro, sen contar coas ofertas na instalación, que son máis atractivas que as de aerotermia, ao tratarse de ofertas para un público máis amplo.
- Ademais da calefacción, poderás ter a auga quente con gas natural coa mesma instalación, en cambio, coa bomba de calor por aerotermia, deberás contar de xeito adicional, por exemplo, cun termo eléctrico. Existen bombas de calor por aerotermia que proporcionan auga quente, pero os seus rendementos adoitan ser baixos.
- Maior fiabilidade do gas fronte á bomba de calor por aerotermia, xa que é unha tecnoloxía máis madura e cun mantemento sinxelo.
- Garántese a subministración e non existen cortes nin apagamentos como os que xa puidemos sufrir na rede eléctrica existente.
Bomba de calor (aerotermia): breve explicación da súa tecnoloxía e vantaxes en eficiencia.
A bomba de calor por aerotermia proporciónanos calor a través dun sistema de aire acondicionado, coñecido como split, ou a través dun sistema centralizado que logo distribúe a calor ou o frío a través de reixas nas diferentes estancias dunha casa. Este último é máis común en casas de recente construción.
A bomba de calor por aerotermia ten a principal vantaxe de que proporciona calor de forma instantánea, por exemplo, como o que pode achegar un secador de pelo.
A bomba de calor por aerotermia é un tipo de instalación que se basea na termodinámica. Funciona bombeando calor e transportando a enerxía dende uns ambientes aos outros en forma de calor. Este sistema absorbe a enerxía térmica do aire exterior, mesmo en temperaturas frías, e transfíreo ao interior da vivenda.
As bombas de calor son versátiles: poden utilizarse tanto para refrixerar como para quentar.
O funcionamento concreto é o seguinte:
- Intercambio de calor. O aire exterior entra en contacto co evaporador a través dun serpentín e o refrixerante que se atopa no interior se evapora ao estar máis frío ca o devandito aire.
- O refrixerante evaporado desprázase cara ao compresor da bomba de calor e aumenta a súa temperatura.
- Intercambio de calor. O gas comprimido entra no condensador e, ao condensarse, libera calor que quenta o interior da vivenda. O gas condensado transfórmase en líquido refrixerante.
O refrixerante desprázase cara á válvula de expansión, que baixa a súa temperatura e a presión do refrixerante, e o devolve ao evaporador para reiniciar o proceso.
Este aproveitamento de enerxía realízase mediante bombas de calor aerotérmicas, principalmente para os sistemas de calefacción.
Deberemos ter en conta as seguintes características á hora de instalar un sistema de aerotermia:
- Teremos que aumentar a potencia eléctrica contratada, o que incrementa o custo da factura da luz.
- Ademais, teremos que colocar unha unidade exterior para que poida funcionar, semellante á das de aire acondicionado, e non teremos ese espazo en todas as casas. É máis, é habitual que en moitas comunidades de veciños non permitan instalar estes aparellos en zonas como a fachada, polo seu impacto estético, e que este tipo de instalacións se realicen en urbanizacións pequenas ou unifamiliares.
- Funcionan ben cando o frío non é moi elevado, é dicir, para zonas temperadas nas que se precisa climatización en determinados meses de verán. Para facernos unha idea, en contornas onde as temperaturas descenden por baixo dos 7 ºC, as bombas de calor descenden o seu rendemento.
- A calor que proporcionan é moi volátil, isto quere dicir que, en canto a apaguemos, a calor desaparecerá de inmediato. Ao non contar coa calor residual que proporciona un radiador, o sistema debe estar aceso para manter o ambiente cálido e isto aumenta o importe da factura.
Investimento inicial e consumo mensual
O investimento inicial é outra das variables que cómpre considerar para poder estimar o custo dun sistema ou outro. No caso da bomba de calor por aerotermia, o desembolso inicial é elevado, dependendo do prezo medio da electricidade. No caso do gas natural, ademais de estar máis estendido e contar con máis casas coa instalación xa realizada, o prezo do gas é máis estable que o da luz e está menos sometido ás flutuacións do mercado.
Custo de instalación e equipos
Unha caldeira de aerotermia é moito máis custosa que unha caldeira de gas natural. Unha instalación de aerotermia para calefacción ten un custo de entre os 8.000 e 12.000 euros, mentres que o prezo para instalar unha caldeira de gas natural oscila entre 1.200 e 2.500 euros.
Prezo do kWh de electricidade fronte ao do gas natural
Precisar con exactitude un prezo para o gas natural respecto ao da electricidade é realmente complicado, xa que depende de se estamos no mercado regulado ou contamos con tarifas do mercado libre, así como de se dispomos do bono social térmico Como xa puidemos ver no noso artigo Cal é o consumo medio dunha casa, os custos varían moito en función de onde estea situada a vivenda e da época do ano. A estes custos habería que engadir o que se coñecen como peaxes de acceso, das que poderás obter máis información no noso blog, no artigo Que é a peaxe de acceso do gas natural? e que basicamente se engloban ao redor das seguintes:
- RL.1: Corresponden a aqueles usuarios cun consumo anual de gas que sexa igual ou inferior a 5.000 kWh. Polo xeral, trátase daquelas vivendas que só usan auga quente sanitaria.
- RL.2: O consumo anual sitúase entre 5.000 e 15.000 kWh. É dicir, aqueles inmobles que tamén conten con calefacción de gas.
- RL.3: Consumo anual entre 15.000 e 50.000 kWh, normalmente para pemes ou comunidades de veciños.
- RL.4: Entre 50.000 e 300.000 kWh/ano, que é o consumo habitual en empresas ou comunidades de veciños moi grandes.
Tamén deberemos ter en conta que, ao tratarse de sistemas que se utilizan para quentar unha casa, o custo dese proceso é fundamental. Para poder calcular o prezo do kWh calorífico, debemos ter en conta a cantidade de enerxía demandada e o custo do kWh.
Polo tanto, para poder calcular o custo da demanda da bomba de calor por aerotermia ou da caldeira con gas natural, deberiamos ter en conta os custos fixos e os variables, que se expresarían en termos de kWh seguindo a seguinte fórmula: Custo mensual (€) = consumo mensual (kWh) x prezo do kWh (€).
Estes cálculos varían no tempo e dependen moito das tarifas que teñamos contratadas.
Cálculo orientativo para un sistema de aerotermia con bomba de calor:
- Consumo anual medio de electricidade: 6.112 kWh.
- Adoita engadirse a este cálculo un coeficiente chamado COP, que é o coeficiente de rendemento, por exemplo, para un COP de 2,65 divídense os kWh conseguidos por 2,65.
- Neste exemplo, se calculamos un COP de 2,65 para a bomba de calor por aerotermia, o custo estimado estaría nuns 425 € anuais.
Todo isto sen ter en conta os custos fixos, como a potencia, que se engadirán na maior parte das instalacións de bomba de calor por aerotermia, e sempre tendo en conta a tarifa regulada PVPC.
Cálculo orientativo para un sistema de gas natural:
- Consumo anual medio en R2: 6.586 kWh.
- Custo anual para 6.586 kWh coa tarifa TUR.2 (segundo o BOE) serían 479 € por ano.
No caso do gas, o COP dependerá da caldeira que teñamos instalada, pero normalmente os kWh subministrados cunha caldeira de condensación están nun COP de 1.
Estes custos obtivéronse cos prezos á data de publicación deste artigo e poden variar ao longo do tempo.
Mantemento e vida útil
Outro dos aspectos importantes é o mantemento e a durabilidade de ambos os sistemas e que se atopan sometidos a inspeccións periódicas, pero que, no caso do gas, están moito máis estandarizadas a ámbito de normativa e cumprimento, o que nos garante unhas instalacións máis seguras e perdurables no tempo.
Custo medio anual de cada sistema
O custo medio anual varía substancialmente entre os diferentes sistemas de calefacción debido ao mantemento. No caso do sistema de aerotermia, consistiría nos seguintes puntos:
- Revisar a bomba de calor e verificar o sistema hidráulico.
- Limpar e comprobar os filtros de aire.
- Verificar o nivel de refrixerante.
- Detectar posibles avarías para manter a eficiencia.
Ademais, estimar o custo depende moito da instalación, pero poderíase calcular que a media está nos 300 €.
Para o caso do gas natural, os custos están estipulados nas nosas tarifas, ademais, cada 5 anos, a instalación do gas debe pasar unha inspección completa e obrigatoria que asegure o seu bo funcionamento, así como o da caldeira, que se realiza cada dous anos e ten un custo medio de 90 €. Na revisión que se realiza cada 5 anos realízanse múltiples comprobacións que poderás ver no noso artigo sobre revisión do gas natural.
Duración estimada e necesidade de substitución
A duración estimada dun sistema de bomba de calor por aerotermia fronte a un sistema baseado en gas depende de moitos factores, pero podemos dicir que unha caldeira de gas natural, dunha gama media e co mantemento axeitado, sería dos 15 aos 20 anos.
Para os sistemas de bomba de calor por aerotermia sucédenos o mesmo que coas caldeiras, xa que dependemos moito dos aparellos que instalemos, polo que a súa vida útil se situaría nuns 20 anos.
Custo total anual: que compensa máis?
En resumo, o custo da instalación da bomba de calor por aerotermia adoita ser superior ao do gas. Ademais, é importante considerar os seguintes factores:
- O gas ten un custo de instalación e de mantemento máis baixo.
- En climas fríos, o gas é a mellor opción posible, xa que as bombas de calor por aerotermia presentan a limitación de ter que regular o aire frío procedente do exterior. Cando este aire está por baixo dos 7 ºC, diminúe moito a eficiencia.
Custo anual da bomba calor por aerotermia fronte á calefacción de gas
O custo anual do mantemento da bomba de calor por aerotermia situaríase ao redor dos 300 €, mentres que a revisión da instalación de gas, sumada ao mantemento preventivo que se realiza cada 2 anos, tería unha media anual de 50 €, segundo a comunidade autónoma. Os custos de consumo estarían, para un consumo de 6.112 kWh eléctricos, arredor dos 425 € para a bomba de calor por aerotermia, e a equivalencia de 6.586 kWh supoñen un custo de 479 € para o gas.
Se tivésemos que imputarlle o custo da instalación a 15 anos no caso do gas, sería duns 100 € anuais e, no caso da aerotermia, duns 800 €.
Polo que o custo medio anual sería de 629 € para o gas e de 1.525 € para a bomba de calor por aerotermia nos exemplos que puxemos.
Outros factores para valorar
O prezo é tan só un dos aspectos para valorar, pero hai outros factores que son moi importantes á hora de elixir entre un ou outro sistema de calefacción.
Confort e calidade da calor
A calor procedente dos sistemas de aerotermia permite quentar as estancias de forma moito máis rápida que cos sistemas baseados en gas. O problema consiste en que, en canto se apaga, a calor desaparece rapidamente.
A calefacción por gas natural, pola contra, proporciona unha calor estable, que permanece nas distintas estancias e de forma homoxénea, sen diferenzas de temperaturas entre elas e que, ademais, se beneficia da calor residual dos radiadores para manter a calor cando están apagados.
Futuro do gas con biometano e gases renovables
A todas estas vantaxes hai que sumarlle que o futuro do gas é prometedor. A aparición do biometano ou gas verde permite crear gas a partir de residuos de todo tipo, como o esterco, as augas residuais ou os residuos urbanos. Todo isto contribúe á economía circular e reduce a dependencia do gas natural, que, como sabemos, adoita proceder do exterior. Convidámoste a percorrer o camiño do gas verde no noso portal de sostibilidade.
Conclusión
A calefacción con radiadores por gas natural é o método máis indicado para quentar unha casa. As razóns que sosteñen tal razoamento son básicas: o maior custo dun sistema de calefacción por bomba de aerotermia (facturas máis altas), peor confort (calor máis volátil e menos agradable), maior custo de mantemento, dificultade para o funcionamento a baixas temperaturas e un custo de instalación superior fai da bomba de calor por aerotermia unha alternativa menos acaída.
